Bugungi raqamlashayotgan dunyoda kiberhujum turlari keng tarqalib, murakkablashib bormoqda. Ular moliyaviy yo‘qotishlarga, sistemalar buzilishiga va hatto shaxsiy ma’lumotlar o‘g‘irlanishiga olib kelishi mumkin. 

Kiberhujum turlari: Bilishingiz shart bo‘lgan asosiy xatarlar

1. DDoS hujumlari – Saytni ishdan chiqaradigan xavf

DDoS (Distributed Denial of Service) hujumi — bu veb-sayt yoki onlayn xizmatni vaqtinchalik yoki butunlay ishdan chiqarish uchun qilinadigan hujum. Hujumchilar buzilgan qurilmalar orqali bir saytga birdaniga juda katta hajmda so‘rov (trafik) yuborishadi. Natijada sayt ortiqcha yuklama sabab ishlashdan to‘xtab qoladi yoki juda sekinlashadi.

2. Fishing (Phishing) – Aldov orqali ma’lumot o‘g‘irlash

Fishing — jinoyatchilar tomonidan odamlarni aldash orqali parol, karta raqami yoki boshqa shaxsiy ma’lumotlarni qo‘lga kiritish usuli. Ular o‘zlarini bank yoki ishonchli tashkilot nomidan xabar yuborib, sizdan maxfiy ma’lumot so‘rashadi. Bu ko‘pincha telefon qo‘ng‘iroq, e-mail, SMS yoki ijtimoiy tarmoqlarda bo‘ladi.

3. Backdoor hujumlari – Tizimga yashirin kirish

Backdoor — dastur yoki tizimdagi yashirin “eshik” bo‘lib, jinoyatchilar bunga kirib, foydalanuvchining bilmasdan turib tizimni boshqarishi mumkin. Bu orqali maxfiy fayllar o‘g‘irlanadi yoki zararli dasturlar o‘rnatiladi.

4. Malware – Qurilmangizni shikastlovchi zararli dastur

Malware – virus, troyan, spyware kabi zararli dasturlar umumiy nomi. Ular qurilmangizga kirib, fayllarni buzadi, maxfiy ma’lumotlarni o‘g‘irlaydi yoki qurilmangizni boshqarishni jinoyatchilarga beradi.
Kiberxavfsizlik tahdidlari moliyaviy yo‘qotishlar, ma’lumotlarning buzilishi, shaxsiy ma’lumotlarning o‘g‘irlanishi va asosiy xizmatlardagi uzilishlar kabi zararli oqibatlarga olib kelishi mumkin, bu esa shaxslar, korxonalar va tashkilotlarga ta’sir ko‘rsatadi.

Kiber tahdidlar doimiy ravishda rivojlanib, raqamli tizimlar va tarmoqlarning xavfsizligi va yaxlitligini ta’minlashda jiddiy muammolarni keltirib chiqarmoqda. Ma’lumotlar buzilishining oqibatlari yomon bo‘lib, nafaqat kompaniyaning bevosita moliyaviy holatiga, balki uning obro‘siga va mijozlar ishonchiga ham ta’sir qiladi.


Kiberxavfsizlik tahdidlaridan qanday himoyalanish mumkin?

Kiberxavfsizlik tahdidlaridan himoyalanish uchun bir nechta muhim choralarni ko‘rish zarur:

1. Kuchli parollar qo‘llang — Har bir hisob uchun murakkab, uzun va yagona parol yarating. Parollarni muntazam almashtiring.
   
   

2. Dastur va tizimlarni yangilab boring — Yangilanishlar xavfsizlikdagi zaifliklarni yopadi va qurilmangizni himoya qiladi.
   
   

3. Xodimlar va o‘zingizni kiberxavfsizlik bo‘yicha o‘qiting — Phishing va boshqa firibgarlik usullarini aniqlashni bilish zarur.
   
   

Shuningdek, ko‘pincha unutiladigan muhim jihatlardan biri — email hisoblaringizni muntazam tekshirib turish. Xakerlar phishing xatlari orqali odamlarni aldab, maxfiy ma’lumotlarini qo‘lga kiritishga harakat qilishadi. Qo‘shimchasiga, shubhali havola yoki fayllarni ochmaslik orqali siz o‘zingizni bunday tahdidlar qurboniga aylanishdan saqlashingiz mumkin. Qurilmangizda ishonchli firewall o‘rnatish esa ruxsatsiz kirish va zararli dasturlar hujumidan himoya qiladi.

Xulosa

Hozirgi kunda kiberhujumlar ko‘payib bormoqda. Ular kompaniya va uning mijozlariga katta zarar yetkazilishi, ishonchni yoqotishi mumkin. Bu esa ushbu sohha mutaxassislariga bo‘lgan talabni kuchaytiradi.  AQSh Mehnat Statistikasi Byurosi ma’lumotiga ko‘ra, 2022–2032-yillar oralig‘ida kiberxavfsizlik mutaxassislariga bo‘lgan ehtiyoj 32%ga oshadi. Agar siz raqamli tahdidlarga qarshi kurashadigan mutaxassis bo‘lishni istasangiz — Najot Ta’limning Kiberxavfsizlik kursi siz uchun eng to‘g‘ri tanlov.

Kurs haqida batafsil ma’lumot uchun
78-888-9-888
Administratsiyaga bog‘lanish